Een veelgebruikte uitspraak in perspectief, of iets logisch is of niet schijnt belangrijk en een drijvende kracht achter iedere stelling te zijn die uiteindelijk tot één van de twee uitersten, goed of fout, leidt. Een redeneerwijze die reflectie op de actie of gedachte lijkt in te houden maar veelal een eenvoudig gebaand pad blijkt te zijn, sla een willekeurige weg in en je komt uit waar de weg naar toe leidt.
Op iedere eerste aanname of premisse kan een logisch kloppend geheel geconstrueerd worden. Logica is dan niet meer dan een stukje gereedschap om een eerste insteek wat kracht bij te zetten. De uitkomst, het eindpunt van de weg, wordt wel eens als onwenselijk beschouwd en daar wordt naar hartelust tegen geageerd. Uitspraken als: je wilt toch zeker niet dat…. want wat jij beweert leidt tot…. enzovoorts. Meedenkende gesprekspartners die met je meegaan in de logica en alvast voor je uitkomen op het eindpunt, prachtig.
Een vaak gemist punt is de eerste insteek die een constructie vorm geeft, is het een unieke eigen intentie of slechts een logisch vervolg op eerder gedane aannames en voorstellingen. Ofwel, hoor je een eigen verhaal of hoor je iemand maar een beetje papegaaien. Wanneer nu eens alle eerdere aannames en bestaande constructies afgebroken kunnen worden tot niets ontstaat vrijheid om invulling te geven aan de eigen wereld, een blanco vel papier. Constructies van anderen kunnen dan worden vergeleken met de eigen constructies een daar komen dan wat verschillen naar voren. Deze menselijke mogelijkheid, reflecties op de eigen aannames, afbreken en weer opbouwen van constructies, maakt het persoonlijk.
Omdat deze stap veelal (nog) niet gemaakt is bestaat er geen zicht op de eigen constructie en wordt de eigen constructie ook niet als één van vele mogelijkheden ervaren. Het is zo want anders….inderdaad, dan stort die ene enkele constructie waar diegene zich mee identificeert in elkaar zonder dat hij of zij er op voorbereid is en leidt dat tot een virtueel sterven welke de heftige emoties die vaak in conflictsituaties naar voren komen mogelijk verklaart.
Wannneer de eigen constructies gezien zijn en daarmee het besef ontstaat dat iedereen zo zijn constructies heeft verhuist veelal de insteek van “ik en wij” naar “ik als en door wij”. Een insteek die uiteindelijk een groter geheel omvat waarbij de eigen ik deel is van het geheel en gerelativeerd kan worden. Waar voorheen een identificatie met de eigen constructie het ‘ik’ creëerde is ‘ik’ nu een jongleur met gedachtenconstructies geworden en zijn vele werelden en perspectieven denkbaar zonder emotionele binding of starre identificatie met een enkele constructie. Wanneer vanuit dit gezichtspunt zaken die nu spelen of gespeeld hebben nog eens bezien worden zoals ze zelf beleefd zijn is een blik op de vroegere enkelvoudige ik zichtbaar.
Zonder eigen ervaring bestaat geen eigen kennis, het heeft nooit bestaan of was slechts een aanname van ervaringen van anderen. De mogelijkheid om die kennis en ervaring op te doen lijkt een sleutel tot reflectie. Binnen de eigen belevingswereld is het noodzakelijk (geweest) om kennis op te doen en ervaringen te hebben teneinde ze te kunnen beschouwen, de onderliggende oneigen aannames af te breken en een frisse start te maken vanuit de eigen conclusies. De (belevings)wereld is veranderd door (een blik op) jezelf.
Bouwen op aannames en ervaringen van anderen leidt al snel tot een intern conflict zodra er gevoelsmatig een andere ‘waarheid’ is of ontstaat. Een confrontatie met datgene dat niet door eigen kennis, ervaring en begrip kan worden onderbouwd. De meest simpele vorm van omgang is het negeren hiervan en dat leidt dan vaak tot niet nuanceerbare stellingnames door onbegrip die we zoveel in de wereld zien. Evolutionair gezien houdt het stagnatie en destructie in waarbij bewustzijnsvorming zichzelf remt door de energie die verloren gaat in het voeren van strijd. Een interne en externe strijd, cognitieve dissonantie.
Een andere vorm is het intern bespreekbaar maken, de dialoog met jezelf aangaan. Een proces dat vraagt om eerlijk te zijn, de spiegel op te houden en een eigen afweging te maken bij beschouwing van eigen acties en later ook intenties. Eenmaal begonnen is dit een continu proces omdat je in de stoel van lerende observator van jezelf komt te zitten.
Back to earth wordt dan wel eens lastig daar je vrij bent om iedere mogelijke constructie te bedenken en een wereld kunt schetsen waar je deel van uit zou willen maken. Een andere ik die reeds virtueel leeft in een wereld met anderen en allereerst nadenkt hoe deze wereld tot stand zou moeten komen om de gewenste beleving mogelijk te maken. Hier wordt dan duidelijk dat ik en wij leven en bestaan door elkaar.
Confrontatie met de dagelijkse werkelijkheid leidt dan nogal eens tot enig onbegrip en strijd. Hoewel begrepen wordt dat er enkel indviduele constructies zijn ontstaat wrijving met hen die er bewust of onbewust een enkelvoudig perspectief op na houden. De poging om begrip te verkrijgen voor meerdere perspectieven is gedoemd te mislukken bij hen die zich er niet van bewust zijn dat ze de vrijheid hebben om zelf eigen constructies te maken. Een onbeperkte hoeveelheid mogelijkheden versus één gecumuleerde ‘waarheid’.
Binnen het enkelvoudig perspectief is iedere eigen constructie logisch kloppend inclusief de aannames uit logica van anderen waardoor andere constructies logischerwijs fout zijn geworden, mogelijk vormen ze zelfs een bedreiging voor de bestaande blik op de wereld ofwel de enkelvoudige ik.
Zonder ooit een blik op de eigen en heersende fundamentele aannames te werpen blijft democratie vrijheid en gelijkheid, is de staat er voor ons en is er een normaal ontstaan waaraan geconformeerd dient te worden, da’s toch logisch.