Een samenleving heeft regels nodig, een veelgehoorde uitspraak en een dusdanig vast anker voor velen dat het iedere discussie uitsluit. Zelfs het ontkennen van de holocaust heeft nog meer kans om een bestaansgrond te krijgen dan het feit dat een samenleving kan en zou moeten bestaan zonder regels.

Zou dit artikeltje natuurlijk niet schrijven als ik het eens zou zijn met de normaal voorgestelde stelling dus hier gaan we: een samenleving heeft geen regels nodig. Geen regels die je vertellen wat je wel of niet mag, geen regels die je vertellen wat je zoal moet doen of laten, geen regels die je beperken en ook geen regels die een ander het vermeende recht geeft regels te verzinnen.

Stipte net al het recht op het wijzigen of verzinnen van regels aan, een vorm van het opleggen van wil, de wil van de bedenker. Of het nu gaat om een enkel persoon die de regels bedenkt of een zogenaamde democratische meerderheid van 50% +1, het feit blijft dat er een bepaalde wil opgelegd wordt, niet alleen op het gegeven moment maar veelal tot in lengte van dagen, zelfs voor de nu nog ongeborenen.

Dit zou allemaal niet eens zo heel erg zijn, een vergissing kan meestal wel ongedaan worden gemaakt, ware het niet dat er een vast geloof en vertrouwen bestaat in het grootste dogma van de afgelopen eeuwen, regels zijn er voor ons allemaal en als we ons maar aan de regels houden dan bereiken we met z’n allen een verantwoorde wereld van vrede en harmonie. Zonder regels zouden we vervallen in anarchie en dan zijn de rapen pas echt gaar.

Een oplettende lezer ontdekt misschien wel een vorm van ironie en dat is dan ook exact wat het is, een ironische vorm van doel- en weg verwisseling die al eeuwen zorgt voor regels als zijnde de norm. Een norm waar we niet alleen verantwoordelijk voor willen zijn, nee eentje zelfs waar verantwoordelijkheid voor wordt opgedrongen. Wie kent nu niet de vaak belerende opmerking dat je verantwoordelijkheid moet nemen, niet alleen voor je zelf maar ook voor de samenleving. Vaak wordt daarmee bedoeld dat je je zou moeten conformeren aan de geldende norm en regels.

Een blik hierop maakt misschien een hoop duidelijk, laten we eens kijken. Meekijkende uitvoerenden en handhavers van de regels, misschien even het handboek wegleggen en verder lezen.

In een wereld waarin ik niet doe wat ik niet zou willen dat mezelf overkomt, steel ik niet, moord ik niet, bezorg ik geen overlast en begin ik geen oorlog. Zelfs op de snelweg rijd ik de snelheid die het verkeer toelaat en in een woonwijk kan ik me inleven in de gedachten en gevoelens van mensen die daar wonen. Zou ik er wonen dan had ik ook liever niet dat er door de wijk gescheurd werd en dat maakt dat ik vanuit dat besef een verantwoordelijkheid kan nemen voor mijn gedrag in de wijk, op de snelweg en in de samenleving in het algemeen.

Een klein kinkje in deze kabel ontstaat wanneer er een confrontatie met bestaande regels plaats vindt, opeens is het onverantwoord om ‘s nachts op een lege 4-baans snelweg een snelheid van 150 kilometer per uur aan te houden, opeens is het onverantwoord om geen oog te hebben voor de noden van de maatschappij, opeens ben ik onverantwoord bezig. Een regel die bepaalt of ik verantwoord bezig ben, een regel die een oordeel velt over mijn gedrag, een regel die slechts op papier bestaat schijnt ieder geval van eigen verantwoordelijkheid te kunnen bevatten.

Een illusie zo groot als ons universum zelf, waar gedacht wordt dat regels tot verantwoord gedrag zouden kunnen leiden ontnemen ze een ieder iedere vorm van verantwoordelijkheid. Conformisme aan regels houdt in dat de regel op zichzelf belangrijk wordt, niet de omstandigheid waarop ze mogelijk van toepassing zou kunnnen zijn. Het bestaan van regels en de standaard perceptie dwingt tot conformisme in plaats van een eigen inschatting van mogelijkheden en gevaren.

Voor velen is het wel makkelijk, ik mocht 80 en reed een kind dood, heb niet harder dan toegestaan gereden dus treft mij geen blaam. Belasting betalen moet en het feit dat met deze afdracht moordpartijen in Afghanistan gefinancierd worden is reeds afgedekt en verscholen onder de regel.

In de regel geldt dat regels verantwoordelijkheid ondermijnen. Het vasthouden aan en bevorderen van regulering zorgt voor een steeds krapper zittend dwangbuisje dat alle eigen verantwoordelijkheid eruit perst onder het mom van het bereiken van verantwoord gedrag. Helaas wordt deze illusie van een mogelijk te bereiken doel door velen als vaststaand geloof danwel waarheid aangenomen.

Wie ooit bedacht heeft dat regels tot een verantwoorde samenleving leiden heeft een illusie geschapen die tot op de dag van vandaag als bijna even heilig wordt beschouwd als het samen leven zelf. Uiteindelijk zullen externe regels het wel af gaan leggen tegen intern begrip maar tot die tijd is Befehl-ist-Befehl en Ordnung muss sein een grotere realiteit.