De vraag wordt wel eens gesteld of ik wel goed wijs ben. Terecht, en niet eens zo heel vreemd daar datgene dat ik uitkraam vaak niet blijkt te passen binnen de heersende denkbeelden. Eigenlijk niets om me druk over te maken maar het wringt wel ergens. Dat ik niet begrepen word maakt niet zoveel uit, dat er geen communicatie meer mogelijk lijkt behalve over de heersende gepolariseerde onderwerpen die rechtstreeks uit één of ander mediakanaal sijpelen is wat zorgelijker. Althans, in mijn optiek.
Veelal vindt er een vorm van confrontatie plaats die neer lijkt te komen op de zogenaamde rationaliteit van zaken. Bouwend op een aantal premisses is iedere logica kloppend te maken en dat leidt tot wat wrevel bij liefhebbers van rationaliteit. Nét die ene schimmige aanname stelt het hele relaas op los zand waardoor alle logica, nog zo kloppend en mooi bedacht, nergens toe leidt.
Of het nu gaat om economie, antropologie, psychologie of meer logies en nomies, de logica voortkomend bouwt op ongewisse of in veel gevallen, handig vergeten, aannames. Nog geen puntje van de populair wetenschappelijke narratief staat gegrondvest in datgene dat ze bedoelt te beschrijven. Rationele logica als basis voor de beschrijving van irrationele fenomen is enkel gedoemd te mislukken.
U begrijpt, geen zogenaamd geleerd en weldenkend mens blijft gesprekspartner.
Als klein kind vond ik electronica machtig interessant, wat onderdeeltjes aan elkaar solderen en er was contact mogelijk met heel de wereld. Ook de opkomst van digtale bouwsteentjes had mijn grote interesse, programmeerbare bouwsteentjes die aan elkaar gesoldeerd konden worden bleek een hele nieuwe wereld te openen. Nog voor de lagere school verlaten werd was er en programmeur geboren met wat kennis van de onderliggend bouwstenen en werking. Langzaam begon er iets te dagen van de mogelijkheden die net zo oneindig bleken te zijn als de fantasie van degene die er wat in stopt. Iets wat ook op begon te vallen was de perceptie van wat zo'n logisch computerdingetje allemaal kon, mensen wisten er van alles over te vertellen en het kon allemaal niet op. Zelfs leraren bleken harder te geloven dan te beschikken over feitenkennis en/of daadwerkelijke ervaring.
Daar sta je dan als autodidact met een eigen ervaring versus een hoop blabla. Nog te jong om de vinger op de plek van perceptioneel onderscheid te leggen maar teveel ontdekt en ervaren om zaken voetstoots aan te nemen. Wat verder in het onderwijssysteem leek zelfs het lichaam zich te verzetten tegen sommige wis- en natuurkundige formules die gespuid werden als abstractie van werkelijkheid. 't was geen enkel probleem om de vraagstukken met de gepresenteerde formules uit te werken maar diep van binnen kwam er iets van "Nee" en het hele lichaam verstijfde. Na dat een aantal jaren min of meer genegeerd te hebben kroop het bloed toch waar het niet gaan kon en werd het tijd om eens te onderzoeken waarom er geblokkeerd werd.
Een rollercoasterride was het resultaat en zo ongeveer alles dat het educatieve systeem naar binnen had gelepeld mocht het ontgelden, niets bleef overeind. Het standaard model ging eraan, de relativiteistheorieën bleken slechts een hint, snaren en branen contextloze abstracties en de kwantummechanica bleek moedwillig beperkt tot een ondoorgrondelijk curriculum. Ook werd duidelijk dat eind 19e eeuwse ontdekkingen op het gebied van electriciteit en magnetisme tot ongefundeerde stof waren omgevormd die slechts tot verwarring kan leiden.
Langzaam begon het te dagen dat het lichaam niet voor niets "Nee" zei. Waar dat dan weer vandaan kwam moest op een later tijdstip nog maar eens duidelijk worden maar vooralsnog bleek er iets intuïtiefs te bestaan dat betrouwbaarder leek dan de wereldvoorstellingen van educators. Een hint, eentje die het mogelijk maakte om ideeën aan mezelf te toetsen. De wereld die toen open ging was nog vele malen verder weg van wat uiteindelijk ongefundeerd geblaat van populair wetenschappelijke ratio bleek te zijn. Althans, in mijn beleving.
Wetenschappelijke ratio of de logica van alledag leek iets te missen. Ze was enkel reactief. Evenementen worden beschreven en daar wordt op voortgeborduurd. Logisch en waar, dit leidt tot dat. Waar dit vandaan komt is een raadsel maar dat lijkt het getheoretiseer niet in de weg te staan. Op naar de filosofie om daar eens te kijken naar mogelijke hints. En die zijn er legio te vinden maar uiteindelijk leidt dat slechts tot het bestaan van zaken op zichzelf, in zichzelf en door zichzelf. Enigzins controversieel wellicht maar het feit dat zaken beschouwelijk niet op zichzelf kunnen bestaan maakt dat ze slechts als zichzelf bestaan. De kern van dat bestaan is het bestaan.
Dat was een trigger. Opeens leek datgene dat in de computelarij gemeengoed was, namelijk het instantiëren van een object, toepasbaar op het geheel. Abstracte objecten komen tot leven door instantiatie en bestaan dan op zichzelf. Een bestaan binnen de omgeving waar ze uit komen en slechts in kunnen bestaan. Een rationele background welke geen objecten bevat maar slechts instantiaties van objecten. De scheiding tussen blueprint en bestaande instance werd daarmee een feit.
Leuk, maar met consequenties. Iedere instance heeft de omgeving nodig om te bestaan en yup, dat lijkt overeen te komen met de ervaren werkelijkheid. Iedere instance heeft resources nodig en ook dat lijkt te kloppen. Iedere instance heeft een communicatielijntje met het ouderproces teneinde niet te eindigen als zombieproces. Ook hier lijkt er een overeenkomst te bestaan met de ervaren werkelijkheid. Het zou toch niet dat ...
Goed, rationeel geneuzel.
Wanneer er gepraat wordt over de ratio der dingen blijken we het veelal te hebben over de abstractie ofwel het niet-geïnstantieerde object te hebben. De mens als prototype zou zo en zo moeten zijn en meer van dat zinledige geneuzel. In de ervaren werkelijkheid bestaan slechts de instances en op z'n best lijken die op het ideaalconcept of object. Het feit dat we, ook al bestaan we in een zuiver rationele context, te maken hebben met zogenaamd zich irrationeel voordoende instances doet niets af aan het feit dat alles klopt. Go figure ratio.
Irrationeel gedrag van zogenaamd intelligente wezens lijkt daarmee inherent aan haar ontstaan. Tot leven komen in een omgeving welke zich op overweldigende wijze opdringt met een overload aan externe impulsen kan vrij eenvoudig leiden tot een beeld dat die externe realiteit voorop stelt. Al die externe impulsen leiden tot gedachten en gevoelens waardoor het al snel lijkt alsof je door de externe wereld wordt geleefd. Het ene vermijden en het andere doen biedt de mogelijkheid om de geheugenfunctie te laten werken waardoor leren en ervaring mogelijk kan leiden tot het begin van begrip en wat rust.
Eigen ervaringen die gebruikt worden om een interne logica of ratio te bouwen hebben daarmee vooraleerst ook te maken met dezelfde schimmige aannames die de bodem wegslaan onder de voorbereidende populaire wetenschapseducatie. Het begint met de poging om de extern ervaren realiteit daadwerkelijk als extern te beschouwen. Een heilloze weg maar toch eentje die bewandeld moet worden. Een weg die, vanwege aangenomen consensus, een paradigma vormt dat maar moeilijk van z'n plaats te brengen is. Een geloofsysteem dat pas onderuit kan wanneer gezien kan worden dat het een geloofsysteem is.
In hoeverre de ervaren realiteit als geloofsysteem te zien is laat ik graag aan de lezer. Mogelijk biedt de insteek de mogelijkheid om een instance niet alleen te zien als iets dat zich de omgeving realiseert maar ook als iets dat, gebaseerd op eigen ratio, de eigen omgeving realiseert. Deze eigen ratio is uniek en levensecht, maar ook vals wanneer afgezet tegen absolute ratio. Irrationeel maar toch rationeel waardoor onvoorspelbaar maar toch binnen wat lijntjes.
Volledige onbekendheid met enige vorm van eigen rol binnen het geheel maakt velen slachtoffer van de zucht naar ratio. Zonder een besef van de irrationaliteit van de eigen uniciteit wordt gepoogd deze te vervangen door zogenaamde rationaliteit. Als mens behoor je tenslotte ... en vul hier maar enig dogma in. Het simpele feit dat je als uniek mens, levend en daarmee een instance, nooit de abstractie, een dood concept of object, kan zijn waarover zoveel geblaat wordt maakt dat velen zich geen raad weten met zichzelf.
Het individuele leven is per definitie irrationeel wanneer het wordt afgezet tegen absolute en conceptuele ratio. Beperkte kennis van het geheel leidt al tot genoemde irratio. Het is dan ook onzinnig om een poging te doen datgene te zijn wat je niet bent, je bent niet "de" conceptuele mens maar "een" levend mens. Uniek en met een eigen ratio, rationeel geschapen om irrationeel te leven. Het ontkennen van de eigen uniciteit door haar op te offeren aan conceptuele ratio is daarmee een ontkenning van het leven en niet meer dan dodelijk.
Een rationeel leven bestaat in vele gedachten en wordt gepredikt als ideaal. En dat is het dan ook wel, een ideaal ofwel een concept dat slechts als gedachte kan bestaan. Zodra dat concept beleefd gaat worden blijkt de levende uniciteit een dusdanige rol te gaan spelen waardoor het rationele concept onderuit gaat. Slechts één conceptueel ideaal biedt de mogelijkheid om ideaal en beleving met elkaar te verenigen en dat is te vinden in het anarchisme. Geen heersend concept dat de individualiteit en uniciteit ontzegt maar ruimte biedt aan een ieder om datgene te zijn wat ie is, zichzelf. Geen rationeel gezever dat leidt tot "je moet" maar slechts begrip om te komen tot "wees vooral jezelf".
Ratio en irratio gaan hand in hand en maken het leven tot een grote belevenis. De primitieve en enkelvoudige focus op conceptuele ratio maken de belevenis echter zeer eenvoudig tot een hel daar het de levende betekenis van ieder mens ontkent. Het hart breekt en de pijn is voelbaar wanneer er weer eens mensen om me heen te ontwaren zijn die zichzelf opgeven aan een ideaal zonder zichzelf ooit gekend te hebben als het ideaal dat ze zijn.
Samen uniek. Wat ons gelijk maakt is onze uniciteit.
Geboren uit het concept mens zijn we unieke mensen, hoe irrationeel dat ook moge zijn.