We willen het graag zijn en wanneer het oor ergens te luisteren wordt gelegd zijn we het schijnbaar ook. Ondanks wat beperkingen zijn we autonoom. Oké, de meesten zijn vernederlander met de daarbij behorende regels, werknemer of werkgever met de daarbij behorende regels en in de omgang met elkaar zijn we ook verbonden door wat regeltjes. Mogelijk zijn de regeltjes die gelden niet indringend genoeg om het gevoel autonoom te zijn in de weg te staan. Een gevalletje gevoelde autonomie versus autonomie.
Regeltjes en beperkingen lijken een groot deel van ons leven uit te maken. Niet zo heel gek als je bedenkt tot welk gemak ze kunnen leiden. Ondanks dat het heel goed mogelijk is blote electriciteitsdraden door het huis te hangen en daar met wat klemmetjes apparaten op aan te sluiten is een stopcontact wat veiliger en makkelijker. Zo ook is bijvoorbeeld het deponeren van afval in een container die wat later dan weer geleegd wordt eenvoudiger dan iedere keer zelf een oplossing voor je afval bedenken. Ondanks dat geconformeerd wordt aan niet zelf gestelde standaarden en regels weegt het gemak ruimschoots op tegen de nogal dwingende regels. Installaties moeten een keur hebben en het gebruik van zo'n afvalcontainer is ook aan stringente regels onderworpen.
Wat andere regeltjes komen mogelijk wat dichter in de buurt van de beperkingen die aan autonomie worden opgelegd. Een ouder die zijn kind onderworpen ziet aan leerplicht is verre van autonoom. Echter, de idee dat het goed is voor het kind en gelijktijdig een vorm van gemak oplevert voor de ouders lijkt niet te leiden tot een gevoel van beperking. Het draagt een vorm van gemak in zich en velen zouden zich geen raad weten wanneer ze een uurtje of acht per dag aan educatie van hun kind zouden moeten besteden. Onverenigbaarheid met een baan maakt het bijna onmogelijk.
Het opgeven van autonomie en daarmee onderwerping aan regels lijkt een vorm van gemakzucht, een gekaderde comfortzone die zelf gekozen kan worden. Wellicht dat de mogelijkheid om zo ongeveer zelf te kunnen kiezen aan welke regels je je onderwerpt de schijn van autonomie hoog houdt.
Mensen hebben bij uitstek de mogelijkheid om alles dat krom is recht te praten en dat houdt dan vaak in dat bepaalde aspecten niet benoemd worden. Eenzijdigheid in het perspectief laat heel makkelijk zien wat gezien wil worden. Fundamentele zaken worden slechts van één zijde belicht en veelal is het gemak of voordeel dat daaruit gehaald kan worden doorslaggevend voor de keuze. Dit leidt tot impliciete acceptatie van de beperkingen. Beperkingen die liever niet als zodanig worden gezien daar ze een directe invloed op het behaalde gemak zouden hebben. Een cirkeltje dat rond is geworden.
Het mogelijke gemak leidt tot onderwerping en daar is op zich weinig mis mee. Om te leven zul je toch moeten eten en ademhalen, de vrijheid om het niet te doen bestaat slechts zeer kort. Het wordt wat anders wanneer de mogelijkheid tot het maken van een keuze beperkt wordt. Zodra regels komen vóór het maken van een vrijwillige keuze is het spreekwoordelijke hek van de dam. Keuzes worden niet meer zelf gemaakt maar slechts de onderwerping wordt afgedwongen. Voorgespiegeld gemak laat mensen voorbijgaan aan het proces van eigen afweging en vervangt autonomie door volgzaamheid.
Het lijkt erop of er heel veel moeilijke keuzes gemaakt moeten worden in het leven. Sla je een krant open of kijk je een keertje naar de TV dan wordt het al snel duidelijk dat er zich heel veel afspeelt in de wereld. Crises, oorlogen, verdragen en nog meer moeilijkheid ligt allemaal voor en dat vraagt schijnbaar om het maken van keuzes. Al die voorgespiegelde ellende heeft ondanks dat het heel belangrijk lijkt helemaal niets te maken met het eigen leven en eigen keuzes die daarin gemaakt worden. Al die zogenaamde moeilijke keuzes zijn bestuurlijke noodzaak en lijken in de verste verte niet op levensbehoeften.
Vanuit die bestuurlijke laag ellende die velen als zeer belangrijk en uitstijgend boven het leven zelf zien komen wat geboden en verboden naar beneden dwarrelen die een aanslag plegen op de autonomie van mensen. Slechts de impact op het dagelijkse leven maakt het tastbaar en daarmee belangrijk, een secundair effect. De primaire noodzaak voor al dat gebral over die zaken waar politici zich mee bezighouden ontgaat volledig en de nodeloze gecompliceerdheid van die zaken maakt het ook lastig om de vinger op het gebrek aan noodzaak te leggen.
Dit leidt tot vrijwel onnavolgbare keuzes die gemaakt worden leidend tot regulering van het leven van mensen. Regulering die vaak heel ver af staat van de noodzaak om die keuzes te maken. Ondanks dat het onmogelijk is om de keuzes daadwerkelijk te begrijpen en te omarmen als iets waar eigen verantwoordelijkheid voor gedragen kan worden is het voor velen toch een gevoelde plicht om de gevolgen hiervan te dragen. De moedwillig ingebrachte complexiteit wordt niet doorzien, kan niet doorzien worden, en maakt het makkelijker om te geloven dat het juist is wat gedaan wordt. Ook hier dient het gemak wederom de mens en wordt wat autonomie opgegeven.
Zou beseft worden dat het uitbesteden van verantwoordelijkheid leidt tot regels die gevolgd moeten worden dan is het snel gedaan met die grap. Indien het niet noodzakelijk zou zijn om te verdwalen in allerlei on(be)grijpbare zaken die maar op het bordje gedonderd worden zou slechts datgene overblijven wat er werkelijk toe doet, het eigen leven. Een ramp of oorlog in verweggistan heeft pas impact op het eigen leven wanneer er een persoonlijke betrokkenheid bij is of wanneer er via wat bestuurlijke lagen maatregelen uit volgen die maar opgevolgd dienen te worden. Het eerste vraagt om eigen verantwoordelijkheid vanuit autonomie, het tweede vraagt om slaafsheid.
Het feit dat er met zo'n 7 miljard mensen een aardkloot wordt bewoond vraagt om verantwoordelijkheid. Verantwoordelijk die veel mensen aan het hart gaat en dan ook graag gedragen wordt. Deze verantwoordelijkheid houdt echter niet in dat alles maar even belangrijk is voor iedereen. Niet iedereen zou hoeven te lijden onder enige uitleg van politici die evenementen overal op deze aardkloot aangrijpen als legitimatie voor maatregelen die door regulering autonomie onderdrukken. Dit nog even afgezien van het feit dat vele evenementen juist door deze volksmenners in gang zijn gezet.
De bombarie waarmee en de complexiteit van hetgeen voorgeschoteld wordt leidt tot een gevoelde noodzaak om er wat mee of aan te doen. De invulling hiervan wordt maar al te graag uitbesteed vanwege de afstand en onbekendheid met alle ins en outs. Vertrouwen wordt gelegd in een aantal poppenspelers om er dan maar wat aan te doen. De maatregelen die daaruit volgen en daadwerkelijk een impact op het eigen leven hebben worden dan maar voor lief genomen. Gemak dat beperkt.
Met elkaar leven en een focus op de zaken die werkelijk van belang zijn voor dat leven met elkaar is makkelijker dan het lijkt. Zonder alle zorgvuldig geprepareerde en geselecteerde ellende een plaats te geven en daarvoor verantwoordelijkheid uit te besteden is er oog voor wat werkelijk belangrijk is. Het voorgestelde gemak van onderwerping aan de keuzes van wat poppenspelers krijgt daarmee wat ongemakkelijks.