Hoe we later tandenknarsend terugkeken en dachten hoe het had kunnen zijn als we de moed hadden gehad om er voor elkaar te zijn, als we niet angstig geworden waren maar vertrouwen hadden gevonden in elkaar, als we niet alle propaganda hadden geloofd maar hadden geloofd in elkaar, als we voor onszelf en elkaar waren gaan staan, als we de strijd maar aan waren gegaan.

Hoe we, als we ook maar hadden kunnen zien wat er gebeurde, simpelweg nee hadden gezegd en er niet aan meededen waardoor de machthebbers de macht over ons verloren en we konden zien waar de macht werkelijk lag, als we onze macht hadden gebruikt in plaats van angstig te zwelgen in apathische machteloosheid, als we door gewoon nee te zeggen onze menselijkheid en ons zelfrespect hadden laten spreken.

Als.. als.. nu zijn velen van ons gestoven aan een injectie van onmenselijkheid en leven we gevangen in een surreële werkelijkheid. We hielden niet genoeg van onze vrijheid, van onze menselijkheid, en hadden geen idee van de werkelijkheid. We verdienden puur en simpel alles dat daarna gebeurde.

Geïnspireerd door en heel erg vrij naar Alexandr Solzhenitsyn die wat jaren in de goelag doorbracht onder Stalin’s regime.